Adalet Bakanlığının ceza uyuşmazlıklarında alternatif çözüm yöntemi olarak uygulamaya koyduğu uzlaştırma kapsamında yaklaşık dört yılda 854 bin 913 dosya çözüme kavuşturuldu. Uzlaştırmada başarı oranı ise yüzde 82 olarak gerçekleşti.
Adalet Bakanlığı tarafından hukuk sistemine kazandırılan ceza mahkemelerinde uygulanan uzlaştırma 1 Ocak 2017’den bu yana başarıyla uygulanıyor. 2017 yılında 223 bin 469, 2018 yılında 208 bin 14, 2019 yılında 238 bin 905 dosyada vatandaşlar uzlaşmayı tercih etti. 2020 yılında ise 184 bin 165 dosyada uzlaşmaya varıldı. Toplamda 1 Ocak 2017 ile 20 Kasım 2020 tarihleri arasında 1 milyon 36 bin 204 dosyanın 854 bin 913’ünde uzlaşma sağlandı.
Uzlaşma oranı 2017 yılında yüzde 80, 2018 yılında yüzde 81, 2019 yılında yüzde 84 ve 2020 yılının ilk sekiz ayında ise yüzde 85’e yükseldi. Dört yılın ortalamasına bakıldığında uzlaşma oranı ise yüzde 82’yi buldu. Böylece uyuşmazlıkların çözümüne yönelik belirlenen anlaşma kararlarını uygulayan failler dostane çözüm yöntemleriyle uzlaşmış oldu.
2020 yılında bugüne kadar en fazla uzlaşma basit yaralama, hakaret, tehdit, suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi, mala zarar verme, taksirle yaralama, sesli yazılı veya görüntülü bir ileti ile hakaret ve basit hırsızlık suçlarında gerçekleşti.
Her yıl 200 asliye ceza mahkemesinin bakacağı dosya, uzlaştırmacılar aracılığıyla çözüme kavuşturulabiliyor. Üstelik taraflar bu yöntem ile en geç bir ayda sonuca ulaşabiliyor.
SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?
Uzlaştırma süreci mağdur ve failin kabulüyle başlıyor ve tarafların özgür iradesiyle devam ediyor. Uzlaştırmada kararı taraflar veriyor ve anlaşma konusu edimi de yine taraflar belirliyor. Şüpheli ve mağdur görüşmeleri, uzlaştırmacılar eşliğinde gerçekleştiriliyor.
Uzlaştırma görüşmelerinde, mağdurdan veya suçtan zarar görenden özür dilenmesi, maddi veya manevi zararın karşılanması, bir kamu kurumu veya kamu yararına hizmet veren özel bir kuruluş aracılığıyla yardıma muhtaç kişilere bağışta bulunulması gibi edimler belirlenebiliyor. Ayrıca kamu yararına hizmet veren kuruluşlarda çalışılması veya şüphelinin topluma faydalı birey olmasını sağlayacak programa katılması gibi yaptırımlar da bu edimler arasında yer alıyor.
Uygulamada taraflar Mehmetçik Vakfına, Şehit ve Gazi Yakınları için açılan hesaplara, Lösemili Çocuklar Vakfına, kadın sığınma evlerine, kız yetiştirme yurtlarına ve çocuk yuvalarına bağış, engelli vatandaşlarımıza akülü araba bağışı, ekonomik durumu iyi olmayan öğrencilere kırtasiye yardımı, kıyafet bağışı, fidan ve ağaç dikme, Kızılay’a kan bağışı gibi edimler kararlaştırarak uzlaşabiliyor.
Şüpheliler uzlaşmanın gerçekleşmesi halinde bu edimleri yerine getirerek uyuşmazlık konusu dosya dava konusu olmadan çözüme kavuşturuluyor. Mağdurlar da suç nedeniyle uğramış oldukları zararları hızlı bir şekilde telafi etmiş oluyor. Uzlaştırma süreci mağdurlar için ücretsiz olup, fail de uzlaştığında herhangi bir ücret ödemiyor.